Câu chuyện của bác Giô (Joe) và Thị trường Chứng khoán

Một ngày nọ, sau một lần giao dịch thất bại thảm hại, bác Giô kéo tôi sang một bên và an ủi tôi bằng những sự thật phũ phàng về cách thị trường chứng khoán vận hành. Bạn thấy đấy, bác Giô sở hữu một công ty rất đặc biệt và có góc nhìn nội bộ về cách mà giá cổ phiếu được điều chỉnh.

Công ty của bác, Widgets & Co., là công ty duy nhất ở Mỹ phân phối widgets và làm điều này theo giấy phép của chính phủ. Công ty đã mua bán các widget độc quyền này trong nhiều năm. Giờ hãy tưởng tượng rằng những widget này có giá trị nội tại, không bao giờ hư hỏng, và số lượng lưu thông tại bất kỳ thời điểm nào cũng giữ nguyên. Là một người thông minh với nhiều năm kinh nghiệm quản lý doanh nghiệp, bác Giô sớm nhận ra rằng việc chỉ đơn thuần mua bán widget cho khách hàng thực sự khá tẻ nhạt. Lợi nhuận từ mỗi giao dịch không cao, số lượng giao dịch mỗi ngày cũng ít, chưa kể đến các chi phí vận hành văn phòng, kho bãi và nhân viên. Phải có giải pháp nào đó.

Sau một thời gian suy nghĩ, bác tự hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu bác nhắc đến chuyện widget sắp trở nên khan hiếm với một người hàng xóm. Bác biết người hàng xóm này rất nhiều chuyện, nên việc này gần như hiệu quả như đặt một quảng cáo trên báo địa phương. Bác cũng kiểm tra kho hàng của mình và thấy rằng có đủ hàng để đáp ứng nhu cầu nếu kế hoạch thành công. Hôm sau, bác gặp người hàng xóm bên ngoài và vô tình đề cập đến mối lo ngại của mình, nhấn mạnh rằng đây là thông tin bí mật. Người hàng xóm hứa sẽ giữ kín chuyện này.

Cung cấp tin tốt để đẩy giá hàng hóa, bán hàng để kiếm lợi nhuận cao.

Vài ngày trôi qua, doanh số widget vẫn bình thường. Nhưng khoảng một tuần sau, số lượng khách hàng tăng lên, họ mua với số lượng lớn hơn. Có vẻ kế hoạch đã thành công, và ai cũng vui vẻ. Khách hàng vui vì tin rằng widget sắp khan hiếm và giá trị sẽ tăng. Bác Giô vui vì bán được nhiều hàng và kiếm được nhiều tiền hơn mỗi ngày.

Sau đó, bác bắt đầu nghĩ: nếu ai cũng đang mua widget, chuyện gì sẽ xảy ra nếu bác tăng giá? Dù sao đi nữa, bác là nhà cung cấp duy nhất và nhu cầu đang cao.

Ngày hôm sau, bác thông báo tăng giá. Nhưng vì mọi người vẫn tin rằng sắp thiếu widget, họ tiếp tục mua với số lượng lớn hơn nữa! Qua nhiều tuần, bác dần dần nâng giá cao hơn, nhưng khách hàng vẫn tiếp tục mua. Một số khách hàng tinh ý bắt đầu bán lại widget cho bác để chốt lời, nhưng bác Giô không quan tâm vì vẫn còn rất nhiều người mua.

Mọi chuyện vẫn ổn cho đến một ngày bác nhận ra kho hàng gần như trống rỗng. Số lượng giao dịch mỗi ngày giảm dần. Bác quyết định tiếp tục tăng giá để giữ vững tâm lý thị trường, nhưng lại gặp một vấn đề mới: làm thế nào để thuyết phục khách hàng bán widget lại cho bác để tiếp tục kinh doanh?

Bán hết hàng hóa trong kho. Cần mua hàng lại để làm đầy kho.

Bác suy nghĩ nhiều ngày mà không có giải pháp. Nhưng tình cờ, bác gặp lại người hàng xóm trong thị trấn. Người này kéo bác sang một bên và hỏi rằng tin đồn có đúng không? Khi hỏi lại tin đồn gì, bác biết rằng có lời đồn về một công ty phân phối widget lớn hơn đang chuẩn bị gia nhập thị trường.

Nhận ra đây là cơ hội, bác giả vờ chán nản và thừa nhận rằng tin đồn là đúng, rằng công việc kinh doanh của bác sẽ bị ảnh hưởng nặng nề và giá trị widget có thể giảm mạnh.

Tung tin xấu để đẩy giá xuống và tiến hành gom hàng về kho.

Chỉ trong vài ngày, hàng loạt khách hàng xếp hàng dài trước kho hàng, cầu xin bác mua lại widget của họ. Khi có quá nhiều người bán, bác nhanh chóng giảm giá, khiến mọi người càng hoảng sợ hơn và muốn bán trước khi widget trở nên vô giá trị! Càng ngày, giá càng giảm, và càng nhiều người không chịu nổi áp lực.

Có thể làm vậy nhiều lần không nhỉ?

Chỉ sau vài tuần, đợt bán tháo kết thúc vì rất ít người đủ kiên nhẫn để giữ lại widget. Bây giờ, kho hàng bác Giô đã đầy lại và bác có thể bắt đầu bán lại với giá cũ. Bác không ngại nếu thị trường yên ắng vài tháng, vì đã kiếm được rất nhiều tiền trong thời gian ngắn. Bác có thể thư giãn, chi trả các chi phí và thậm chí thưởng hậu hĩnh cho nhân viên. Mọi người nhanh chóng quên đi những tin đồn đã bắt đầu từ đâu, và cuộc sống trở lại bình thường. Bình thường, cho đến khi bác Giô nghĩ: “Mình có thể làm vậy lần nữa không nhỉ?”

Tác giả: Anna Coulling - Stocks and Commodities

Điều này liên quan gì đến giao dịch?

Câu trả lời là: mọi thứ. Đối với hầu hết mọi người, những biến động đột ngột trên thị trường chứng khoán là một bí ẩn. Dường như giá bị ảnh hưởng nặng nề bởi tin tức và xảy ra vào những lúc không ngờ tới. Thị trường thường tăng khi tin tức tồi tệ nhất xuất hiện và bắt đầu giảm khi có nhiều tin tốt. Nó thường làm ngược lại với những gì bạn nghĩ hoặc cảm nhận.

Điều kỳ lạ hơn nữa là khi có tin tốt nhưng thị trường lại giảm, hoặc khi có tin xấu nhưng thị trường lại tăng. Thậm chí kỳ lạ hơn là thị trường luôn giảm nhanh hơn tăng. Bạn có thể nghĩ điều này liên quan đến trọng lực. Nhưng không phải!

Nếu có thời gian, hãy nghe Bloomberg radio, nơi các chuyên gia từ nhà kinh tế đến quản lý quỹ đưa ra ý kiến của họ về thị trường. Họ là những người được trả tiền để hiểu thị trường và tư vấn cho các tổ chức lớn. Tuy nhiên, ngay cả họ cũng không thể đồng thuận. Nếu bạn nghe đủ lâu, bạn sẽ thấy 10 quan điểm khác nhau từ 10 người khác nhau. Một số thiên về xu hướng giảm, số khác lại đặt cược vào xu hướng tăng. Một số thích cổ phiếu công nghệ, trong khi những người khác tránh xa chúng.

Những chuyên gia này xuất hiện trong bất kỳ lĩnh vực nào liên quan đến số tiền khổng lồ và lợi nhuận tiềm năng lớn. Là một nhà giao dịch cá nhân, bạn sẽ phải đối đầu với họ. Nếu không biết cách trò chơi vận hành – đừng phàn nàn, vì chẳng ai quan tâm. Họ không biết bạn là ai và sẵn sàng lấy tiền của bạn mà không cần suy nghĩ.

Hãy tìm hiểu và tăng cường kiến thức của bạn về cách trò chơi vận hành để tránh bị mất tiền.

Nếu bạn nghĩ rằng câu chuyện của bác Giô chỉ là hư cấu, hãy suy nghĩ lại. Nhiều công ty như bác Giô tồn tại trên thị trường và họ được gọi là “nhà tạo lập thị trường” (market makers), tác động đến thị trường từng giờ, từng ngày, từng tuần. Với hơn 300 năm kinh nghiệm tổng hợp, họ chắc chắn đã đạt đến đẳng cấp chuyên nghiệp. Nếu muốn giao dịch thành công, bạn cần bắt đầu suy nghĩ như họ.